به گزارش مجله خبری نگاراین عارضه نوعی واکنش آلرژیک میباشد که ممکن است به صورت ارثی رخ دهد و در صورت عدم توجه و درمان حتی میتواند مرگ بیمار را به دنبال داشته باشد.
آنژیوادم شامل تورم ناحیه زیر پوست میباشد و وضعیتی شبیه کهیر است، با این تفاوت که کهیر تنها درم فوقانی یا لایه فوقانی پوست را درگیر میکند، اما آنژیوادم روی لایههای عمیقتر از جمله درم، بافت زیر جلدی، مخاط و بافتهای زیر مخاطی تاثیر میگذارد.
ورم ناشی از آنژیوادم به دلیل تجمع مایع رخ میدهد و معمولا نواحی دارای بافت نرم و شل به خصوص صورت و گلو و همچنین دست و پا و اندام تناسلی را تحت تاثیر قرار دهد.
این احتمال وجود دارد که فرد همزمان به کهیر و آنژیوادم مبتلا باشد.
علت آنژیوادم به نوع آن بستگی دارد که به صورت زیر میباشد:
نیش حشرات، تماس با لاتکس و برخی داروها مانند پنی سیلین یا آسپرین میتواند باعث آنژیوادم آلرژیک شود
برخی از داروها مانند مهار کنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین میتوانند به آنژیوادم ناشی از دارو منجر شوند
وجود ژنی که باعث کاهش سطح پروتئین خاصی در خون میشود میتواند به صورت ارثی رخ دهد که به نوبه خود ممکن است به آنژیوادم منجر شود
سایر محرکها شامل بارداری، قرصهای ضد بارداری، عفونت یا ضربه میباشد. معمولا فرد با دارو به طور موثر درمان میشود، اما گاهی دورههای واکنش به قدری شدید است که نیاز به بستری شدن در بیمارستان میباشد.
لازم به ذکر است علت این وضعیت در برخی افراد قابل شناسایی نمیباشد.
ورم عمیق داخل پوست میتواند دست ها، اندام تناسلی، پاها، پوشش گلو و روده و صورت بیمار را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم و نشانهها معمولا به طور ناگهانی و سریع ظاهر میشوند و ممکن است تا ۳ روز ادامه داشته باشند. در صورت ظاهر شدن کهیر ممکن است خارش نیز وجود داشته باشد.
در برخی موارد نواحی متورم داغ و احتمالا دردناک میشوند، گاهی نیز بینایی فرد تحت تاثیر قرار میگیرد.
اگر پوشش داخلی گلو و مجاری تنفسی درگیر شود، ممکن است برونکواسپاسم رخ دهد و مشکلات تنفسی ایجاد شود. همچنین در موارد شدید احتمال بروز شوک آنافیلاکسی وجود دارد که میتواند به مرگ بیمار منجر شود.
در موارد زیر درمان فوری و اورژانسی ضروری میباشد:
علائم آنژیوادم مانند یک واکنش آلرژیک به صورت ناگهانی ایجاد شود
مشکلات تنفسی رخ دهد که ناگهانی بوده یا به سرعت تشدید یابد
فرد احساس ضعف یا سرگیجه داشته باشد یا غش کند
در صورتی که فرد از آلرژی خود آگاه باشد ممکن است یک تزریق کننده خودکار مانند اپی پن همراه داشته باشد که میتواند تا زمان رسیدن کمکهای پزشکی از آن استفاده کند.
به طور کلی ۴ نوع اصلی آنژیوادم وجود دارد که عبارتند از:
آلرژیک
ایدیوپاتیک
ناشی از دارو
ارثی
آنژیوادم آلرژیک
این نوع شایعترین نوع آنژیوادم است و معمولا افرادی را که به نوعی غذا، دارو، سم، گرده یا شوره حیوانات حساسیت دارند درگیر میکند.
در موارد جدی ممکن است یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی رخ دهد، به این صورت که گلو متورم شده و تنفس بیمار را سخت کند. همچنین فشار خون ممکن است به طور ناگهانی افت پیدا کند. این وضعیت یک مورد اورژانسی محسوب میشود.
آنژیوادم آلرژیک، عارضه مزمن یا طولانی مدت نیست و به محض این که فرد تشخیص دهد کدام ماده باعث ایجاد واکنش آلرژیک در او شده میتوان از آن اجتناب کرد.
منظور از آنژیوادم ایدیوپاتیک مواردی است که علت بروز آنها نا مشخص میباشد. در این مورد پزشک ممکن است پس از بررسی نتواند علت خاصی برای آنژیوادم شناسایی کند.
برخی داروها میتوانند باعث آنژیوادم شوند که از جمله آنها میتوان به مهار کنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین که برای درمان فشار خون بالا استفاده میشود اشاره کرد. اگر آنژیوادم به دلیل استفاده از این داروها رخ دهد، لازم است با پزشک مشورت کرده تا در صورت نیاز داروی دیگری برای درمان فشار خون تجویز شود.
از دیگر داروها میتوان به گروه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا آسپرین اشاره کرد که جزو مسکنهای رایج به شمار میروند.
برخی انواع آنژیوادم ارثی هستند، به این معنا که چندین نفر در خانواده ممکن است علائم آن را تجربه کنند.
در مورد آنژیوادم ارثی پروتئین مهار کننده C۱ در فرد مشکل دارد و بیمار دارای سطح پایین مهار کننده پروتئین C۱ استراز میباشد.
در این نوع آنژیوادم در طول زمان اپیزودهای آلرژی رخ داده و بر طرف میشوند.
در آنژیوادم ممکن است زبان و مجاری تنفسی متورم و به مشکلات تنفسی منجر شود که میتواند تهدید کننده زندگی باشد.
پزشک معمولا با توجه به ظاهر علائم، توصیفی از علت بروز آنها و همچنین بررسی سابقه خانوادگی و پزشکی فرد نوع آنژیوادم را تشخیص میدهد. همچنین بررسی میکند که آیا فرد از داروهای مرتبط با آنژیوادم مانند مهار کنندههای مبدل آنژیوتانسین استفاده میکند یا خیر.
برای مثال قرار گرفتن در معرض یک آلرژن معمولی قبل از وقوع آنژیوادم به این معنی است که احتمالا آنژیوادم آلرژیک رخ داده و وجود کهیر نیز به این نوع اشاره خواهد کرد. از سوی دیگر سابقه خانوادگی آنژیوادم ممکن است نشان دهد که علائم مربوط به آنژیوادم ارثی میباشد.
ممکن است برای تایید تشخیص نوع به آزمایشهای زیر نیز نیاز باشد:
تست خراش پوست برای تایید ارتباط آن با آلرژیهای احتمالی. در این روش پوست با مقدار بسیار کمی از آلرژن خاص تحریک میشود
آزمایش خون برای مشاهده واکنش سیستم ایمنی بدن به یک آلرژن خاص
آزمایش خون برای بررسی مهار کننده C۱ استراز که سطوح پایین آن نشان میدهد مشکل ارثی است
درمان آنژیوادم به علت آن بستگی دارد، اما مهمترین اقدام برای این منظور اطمینان از آزاد بودن راه تنفسی فرد است. به همین دلیل در مواقع اضطراری ممکن است یک لوله تنفسی برای احتیاط در ناحیه مناسب قرار داده شود.
به طور کلی یک واکنش آلرژیک ممکن است با اپی نفرین درمان شود. سایر داروها شامل آنتی هیستامینها و کورتیکو استروئیدها میباشند.
اگر آنژیوادم به دلایل ارثی رخ داده باشد ممکن است بیمار داروهای مخصوص شامل کنسانترهای از مهار کننده C۱، پروتئینی که از دست داده یا پلاسمای منجمد تازه دریافت کند.
در صورت لزوم شناسایی و اجتناب از آلرژنی که منجر به آنژیوادم میشود به جلوگیری از بروز آن در آینده کمک میکند.
خطرناکترین عارضه آنژیوادم تورم گلو و راههای تنفسی است.
آنژیوادم به طور معمول خفیف است، اما اگر به سرعت پیشرفت کند یا گلو را تحت تاثیر قرار دهد، میتواند باعث خفگی فرد شود که علائم زیر را به همراه خواهد داشت:
مشکلات تنفسی ناگهانی یا به سرعت در حال تشدید
غش یا سر گیجه
افتادن ناگهانی
این وضعیت یک اورژانس پزشکی است و در صورت مشاهده علائم ذکر شده باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفت.
منبع:سومیتا